HAFIZAMIZ YETERİNCE GÜVENİLİR Mİ?

Belleğin dinamik yapısı çoğu zaman kusursuz işlemeyebilir. Çünkü bir şeyi hatırladığımızda o bilgiyi, gerçekte olanın yanında; kişisel bilgilerimiz, deneyimlerimiz ve beklentilerimizi de ona yükleyerek geri çağırırız. Dolayısıyla hatırlanan anılarda bazı detaylar farkında olmadan ihmal edilmiş olabilir veya yine aynı anılar bilmeden çarpıtılmış ve değiştirilmiş olabilir. Hatta o anılara hiç yaşanmamış ayrıntılar bile dahil edilebilir. Bu durum zihnin anıları yeniden inşa edebileceğinin önemli bir işaretidir. Bu alanda yapılan temel çalışmalarda; farklı bir kültüre ait hikayelerin, katılımcılara yabancı geldiği için, sıklıkla eksik detaylarla ve hatalı bir biçimde hatırlandığı görülmüştür. Daha ilginç olanı, kişilerin hikayeleri kendi kültürlerine uygun bir şekilde değiştirerek hatırlamasıdır. Buna göre örneğin hikayedeki ava çıkmış kişiler, katılımcıların ülkesinde avlanan söz konusu hayvan bulunmadığı için, gezintiye çıkmış insanlar olarak hatırlanabilmektedir. Katılımcıların zihinleri, hikayeleri asıl anlatıldığı haliyle saklamamış; yabancı gelen unsurları kendi çevresel koşullarına uygun olacak şekilde dönüştürmüştür. Çevresini birtakım örüntüler, kategoriler içinde algılamaya alışkın insan zihninin yaptığı bazı genellemeler de yanlış hatırlamalara sebep olabilir. Örneğin kişiye bir ofis gezdirildikten sonra orada neler gördüğü sorulduğunda, aslında görmemiş olsa da bir kitabı da oradaki eşyalar arasında sayabilir. Bu durum bir ofis ortamına yönelik kişinin sahip olduğu deneyimden veya beklentiden kaynaklanabilir. Saldırgan, hakaret içeren ve hoş olmayan bir dil kullanmak İletişim kurarken alaycı sesler ve lakaplar kullanmak Kişinin fikirleri ve önerileri ciddiye almamak Kişinin sorunlarına yardım etmemek, onu işle ilgili değişikliklerden haberdar etmemek Kişinin çalışma alanını diğer gruplardan uzağa taşımak, zarar vermek, yıldırmaya uğratılan kişiyi sosyal aktivitelerden uzak tutmak Kişiyi küçük düşürmek için dedikodular başlatmak Kişiyi yaptığı her işi sürekli olarak eleştirmek ve eksik bulmak Kişiyi kişisel özellikleriyle veya dış görünüşüyle alay etmek .. Yıldırma davranışından dolayı genellikle iş performansları düşen kişiler, kendini başarısız ve yetersiz görebilirler. İşle ilgili becerilerini kimliğinin bir parçası olarak tanımlıyorlarsa da bu durumdan benlikleri zarar görebilir; kendilerinden şüphe etmeye başlayabilirler. Örneğin; eskiden kendilerinden emin bir şekilde yaptıkları ve tatmin oldukları işlerini artık tekrar tekrar kontrol etme ihtiyacı duyabilirler. Önceleri yapabilmekten gurur duydukları işlerinde artık başarısız olduklarını düşünmeleri onları mutsuz kılabilir. Bu kişilerin, kendilerine olan güvenleri zedelenebilir güvensizlikleri genel bir kararsızlık haline neden olabilir ve herhangi bir konuda sorumluluk almaktan kaçınabilirler. Bunun aksine kendilerini ters giden her şeyden sorumlu olarak da görebilirler. İş yerine gitmek istemeyebilirler ve bu yüzden izin almaya başlayabilirler. Uzun süreler işe gitmemelerinden dolayı işten çıkarılabilir ya da azalan iş yeri bağlılığından ve yaşadıkları sorunlardan dolayı kendileri istifa edebilirler. Başka bir örnek verecek olursak; restorana gitme ile ilgili bir hikaye dinleyen kişi sonrasında bunu anlattığında, restorana ait zihnindeki senaryolardan dolayı, bu hikayenin içinde olmamasına rağmen ücret ödemeyle ilgili bir detay ekleyebilir. Görüldüğü gibi gerçekten deneyimlememiş olsak da sahip olduğumuz deneyim, beklenti ve senaryolara uygun bilgileri, belleğe hatalı bir şekilde aktarabiliriz. Artık söz konusu bilgiler her hatırlandığında, eklediğimiz bu yanlış detaylarla birlikte geri çağrılabilir ve bu haliyle belleğimizde sağlamlaşabilir. Böylelikle belleğin inşa edici niteliği, hatalı bir bellek oluşumuna sebep olabilir.