Ece Eğitim Akademi

Blog

YUSUF ÜÇBAŞ - 15-12-2022

ÇOCUKLAR VE AİLE İLİŞKİLERİ

ÇOCUKLARDAKİ OLUMSUZ DAVRANIŞLARIN NEDENLERİ

1. İlgisizlik

Çocuklarımızdaki olumsuz davranışların en önemli sebeplerinden birisi görmek istedikleri ilgidir. İnsanlarda ilgi isteği evrenseldir. Çocuklarımız insanlarda ilgi istediği evrenseldir. Çocuklarım öncelikle doğru ve olumlu davranışlarla anne babanın ilgisini çekmek isterler. Bu yıllarda anne babanın ilgisini çekemediklerinde olumsuz davranışlara yönelirler. Örnek = İki kadın bir araya gelmiş konuşuyorlar. Konuşmaları o kadar derin ve o kadar önemli ki yanlarındaki küçük Canan’ı bir türlü duymuyorlar Canan onlara bir şeyler anlatmaya çalışıyor. Anneciğim dedikçe anne “Bir dakika kızım” diyor ve konuşmaya devam ediyor. Birkaç kere aynı şey oluyor. Canan annesinden beklediği ilgiyi göremeyince elini ısırıyor ve ovalamaya başlıyor. Anne hemen ona dönüyor üzüntüyle “Ah yavrucuğum ne oldu sana?” diyor. Cananla ilgilenmeye başlıyor. Anne daha sonra yanındaki kadına “Sormayın bizim çocuk bu günlerde bir tuhaf oldu. Durup dururken kendine zarar veriyor. Psikiyatriste mi götürsem ne yapsam?” diyor.Sizce Canan psikiyatriste gitmeli mi? Olumsuz davranışların kaynağı çocuğun kendisi mi? Yoksa bu olumsuz davranışlarının nedeni anneden beklediği ilginin eksikliği mi? Ne dersiniz? Çevremizdeki insanların olumlu veya olumsuz davranışlarını gözlemlediğimizde ilginin ne kadar önemli olduğunu görebiliriz. İlgi bırakın insanları hayvanlar hatta bitkiler için bile anlamlı. Bitki ne anlar ilgiden ona ilgi göstersek ne olur. Göstermesek ne olur diyebilirsiniz…

Bir araştırmada çiçeklere bakım görevi bir kişiye veriliyor. Bu kişi çiçeklerin bir kısmını bir odaya bir kısmını diğer odaya alıyor. Odanın birindeki çiçekleri sularken onlarla tatlı tatlı konuşuyor. Onları ne kadar sevdiğini dile getiriyor. Yumuşak sesle hitap ediyor şarkılar mırıldanıyor… Diğer odadaki çiçeklere ise sadece suyu veriyor ve odadan çıkıyor. Sonuç çok ilginç, birinci odadaki sularken güzel sözler işiten çiçeklerin diğer çiçeklere göre daha canlı daha parlak oldukları ve daha hızlı büyüdükleri tespit ediliyor. Bitki bile gösterilen ilgi karşısında alakasız kalmıyor. Sokak köpeklerini bilirsiniz onların bir tanesinin başını okşarsanız güzel bir iki şey söylerseniz ve bunu birkaç defa tekrarlarsanız daha sonra köpeğin sizi gördüğü zaman kuyruğunu sallamaya başladığını fark edersiniz. Size karşı hareketleri değişecek size yakın davranmaya başlayacaktır. Neyin karşılığında? Siz ona et veya kemik mi verdiniz? Hayır sadece ilgi verdiniz. Bir köpek bile gösterilen ilgi karşısında alakasız kalamaz. Başkalarına dişini gösterse bile karşı iyi niyetini gösterecektir.

Yaşlı insanlar ilgi bekliyor. Küçücük bir bebek ilgi bekliyor. Evleniyorsunuz eşiniz sizden ilgi bekliyor. Demek ilgi bu kadar önemli o halde çocuklarımızdaki olumsuz davranışları ortadan kaldırmak olumlu hale getirmek için anne ve babanın çocuklarına karşı yeteri kadar ilgi göstermesi gerekmez mi?

Çocukların, çocuğun psikolojik sorunları, ekonomik düzen, sosyal konum veya diğer etkenlerden kaynaklanmaz. Anne Babalarından ve akranlarından yeterince onay ve kabul görmemelerinden kaynaklanır.

Şunu bilmeliyiz ki çocuklarımıza yeterli ilgiyi gösterirsek davranışları olumlu yönde düzelecek ve sağlıklı bir kişilik geliştireceklerdir.

 

2. Güç Çatışması

Olumsuz davranışlardan bir diğeri şu fikirdir. “Çocuklarım benim dediğimi yapmak zorunda.”

Örneğin Anne çocuğun sokaktan içeriye çağırıyor.

- Artık oyun zamanı bitti gel ders çalış.

- Hayır gelmeyeceğim. Ders için yeterli vaktim var. Biraz daha oyun oynayacağım.

- Ne demek gelmeyeceğim? Sana çabuk gel diyorum!

- Hayır gelmeyeceğim!

- Şimdi aşağıya inersem ben gel dediğim halde gelmeyeceğim demek neymiş görürsün.

Çocuklarımızla bu tarzda olumsuz bir şekilde gün yarışına girmek yerine birazcık sessiz kalalım. Güç yarışında genellikle çocuk kaybeder gibi görülür. Çocuk o an sadece görüntüde anne babanın sözlerine uymaktadır. “Tamam yapacağım ama şu anda yapmak zorunda olduğum için yapıyorum. Yoksa başka bir şey değil” der.

Çocuk baş kaldırdığı zaman anne baba kendini kızgın ve kışkırtılmış hisseder. Çocuktaki davranışları düzeltme çabaları genelde başarısızdır. Çocuk anne babaya meydan okur ve olumsuz davranışı sürdürür veya geçici olarak durur. Bazen çocuk söyleneni yaparlar ama anne babanın istediği bir şekilde değil. Biz buna “Meydan okuyarak uyum gösterme” diyoruz…

Anne Baba insanın hürmet edeceği en mukaddesiki varlıktır. Anne babaya hürmette kusur edip hırpalayan er-geç yaptığının aynısını kendisi yaşar.

İlişkiyi yürütmenin iki yolu vardır. Ekip olarak ve rakip olarak. Siz neden ekip olarak yürütmeyi denemiyorsunuz? Bazen çocuklarınızın oyunlarda siiz yenmesine izin verin.

3. Yetersizlik Duygusu

İntikam arayan bir çocuğun anne babası da kendin incinmiş hisseder. Belki çocuğuyla hesaplaşmak ister. Aslında çocuğun bu tarz intikam arayışının sizi olmadık yerlerde sıkıştırmasının nedeni çocuğun artık umutsuzluğa kapılmasıdır. Çocuk anne ve babasından yeterince ilgi görememekte anne ve babasıyla güç yarışlarının hepsini kaybetmektedir. Bu umutsuzca uğraş devam ettiğinden yetersizlik gösterisi haline gelir. Kendini yetersiz yeteneksiz kabiliyetsiz hisseder. Öyle bir çocuk tipi çizer işte bunların nedeni çocuklarımızın içindeki ümit tohumlarının artık tamamen kaybolmasıdır. Artık çocuk anne ve babasının gözünde oluşturduğu imajını hiç değişmeyeceğini düşünmeye başlar “Annem beni yaramaz ve terbiyesiz bir çocuk olarak görüyor. Tembel bir çocuk olarak görüyor. Annemin bu duygu ve düşüncesini benim değiştirmem mümkün değil “Çocuk buna inanmaya başlarsa o zaman olumsuz davranışlarına devam eder. Kısır döngü başladığında nereye kadar gider? Bu noktanın altını çizelim. Eğer çocuğunuzla aranızda sürtüşmeler varsa lütfen aranızdaki güç yarışına devam etmeyin. Bir şekilde birazcık daha sabırlı ve sakin birazcık daha iyi niyetli davranın Çocuğunuzla aranızdaki ilişkileri yumuşatmaya çalışın Neden; çünkü bizden bir türlü ilgi göremiyor bizle girdiği güç yarışını sürekli kaybediyor ve sürekli intikam alma duygu ve düşüncesi içinde oluyorsa en son noktada ne yapar biliyor musunuz? Ya intihar eder ya da tamamen içine kapanır. Çocuk bu hareketleriyle “Alın bakalım. Şimdi kazanın bu güç yarışını görelim diyecektir. “Elbette çocuk bu davranışının sonucunu hesaplayamıyordur. Bir şekilde anne ve babasının ilgisini çekmeye çalışıyordur.

 

4. İntikam Duygusu

Eğer güç çatışması devam ederse çocuklarda intikam alma duygu ve düşünceleri gelişebilir. İntikam arayışındaki çocuklar sevilmediklerine inanmışlardır. Kendileri anne baba tarafından nasıl incitilmişlerse anne babasını da inciterek önemsemeye çalışırlar. Zamanla zalim ve sevilmeyen bir çocuk rolünü benimseyebilirler.

Örneğin= Erhan’la ilgili okuldan şikâyet geliyor. “Oğlunu sigara içiyor, biz konuştuk sizin de haberiniz olsun.” Baba bu haberi aldıktan sonra boks eldivenlerini giyip akşam Erhan’a küçük bir ders veriyor. Çünkü sigara içmek sağlığa zararlıdır. Gerçi kendisi içiyor ama onun nedenleri var. Oğlu kesinlikle içmemeli. Neyse Erhan’da ağız burun biraz renk değiştirmiş vaziyette ertesi gün “Okula gidiyorum” diyerek evden ayrılıyor. O gün okula gitmiyor. Akşam eve de gelmiyor. Anne Baba telaşlanıyor. Komşulara polise karakola haber veriliyor. Çocuk aranmaya başlıyor. İki üç gün sonra arkadaşlarının yardımıyla çocuk bulunuyor. Erhan şunları söylüyor “Ben şu anda babamdan çok korkuyorum. Ama nasıl olsa ben büyüyeceğim ve onlarda yaşlanacaklar. İşte o zaman bu korkum öfkeye dönüşecek. Hepsini tek tek soracağım.” Kendi çocuğumuzu onun iyiliği için kendimize düşman ediyoruz. Her çocukta bu davranıştan ortaya çıkabiliyor. Fakat saldırganlığı ve doğru yolu göstermek için şiddet kullanmayı bizden gördüğü içim oda arkadaşlarıyla olan problemlerinde bu yolu deneyecektir. Eğer bunları da yapmıyorsa en iyi ihtimalle zayıf vicdanlı ve zayıf ahlaklı çocuklar olacaklardır.

Önemli misafiriniz gelmiştir. Hiç beklemediğiniz bir anda ve ortamda çocuğunuz hiç beklemediğiniz bir davranışta bulunur. Öylesine olumsuz bir davranışta bulunur ki bunu kendi çocuğunuz mu yapıyor anlayamazsınız ve gözlerinize inanamazsınız. Aslında çocuğunuz sizden intikam almaktadır.